Diş Çekimi
Günümüzde, bilimsel ve teknolojik ilerlemenin diş hekimliği bilimine katkıları sayesinde, öncelikle dişi
tedavi etmek ve ağızda tutmak hedeflenmekle birlikte bazı durumlarda, hasta sağlığını koruma veya
tedavi planlaması nedeniyle diş çekimine başvurulmaktadır.
Dişlerin çekilmesini zorunlu kılan durumlar şöyle özetlenebilir:
İleri derecede çürük ve madde kaybı yüzünden tedaviyle kurtarılamayan dişler.
Çarpma sonucu, tedavisi mümkün olmayacak şekilde kırılan dişler.
Kanal tedavisine rağmen kurtarılamayan apseli dişler.
İleri derecede dişeti iltihabı nedeniyle sallanan dişler.
Zamanında düşmeyen süt dişleri.
Aşırı konum değişikliği (dönme, devrilme vb.) nedeniyle sorun yaratan dişler.
Kist ya da tümör içindeki dişler.
Tam sürememiş (gömük) ve sorun yaratan dişler.
Yer darlığı nedeniyle ortodontik tedaviye yardımcı olmak amacıyla, sorunsuz olduğu halde bazı
dişler çekilebilir.
Dolgu
Dolgu, çürük nedeniyle zarar görmüş bir dişe, normal fonksiyonunu ve görünümünü
kazandırmanın bir yöntemidir. Diş hekiminiz size dolgu yaparken, önce çürümüş diş dokusunu
uzaklaştırır. Etkilenen alanı temizler ve boşluğu dolgu malzemesi ile doldurur.
Bakterilerin girebilecekleri boşlukları dolgu ile kapatarak çürüğün ilerlemesini de engellenmeye
çalışır. Dolgu için kullanılan malzemeler, altın, porselen, kompozit reçine (diş renginde
dolgu) ve amalgamdır. (cıva gümüş, bakır, kalay ve bazen çinko alaşımı).
Gömülü Diş Çekimi
Sürme yaşı ve zamanı geldiği halde, çeşitli nedenlerle normal oklüzyonda yerini alamayan,
yumuşak doku veya kemik içerisinde kısmen veya tamamen kalmış dişler, gömülü diş veya daha
bilimsel bir ifade ile “gömük dişler” olarak tanımlanmaktadır. En çok rastlanan gömük dişler, yirmi
yaş dişleridir. Yirmi yaş dişlerinden başka, köpek dişleri, küçük azı dişleri ve hatta ön ve yan
keser dişler de gömük diş olarak kalabilmektedir.
Ağızda en son çıkan 20'lik dişler ciddi sorunlara yol açabilir. 17–25 yaşları arasında çıkmaya
başlayan dişler çenede yeterli alan olmadığı durumlarda gömük kalır ve şiddetli ağrılara yol
açabilir. 20 yaş dişlerinin doğru pozisyonda çıkması ve çevre dokulara zarar vermemesi halinde
yerinde kalmasında bir sakınca yoktur.
Ancak çene kemiği ile kaynaşmış ve anormal pozisyonlu bir dişin ileride yol açacağı sıkıntılar
göz önüne alınarak dişin röntgen sonrası çekimine karar verilebilir. Gömülü diş çekimleri
hastanemizde Çene Cerrahisi Uzmanı tarafından yapılmaktadır.20 yaş dişi şu durumlarda
tehlikelidir:
Dişeti enfeksiyonu: 20 yaş dişinin tam çıkmadığı durumlarda yemek artıkları ve bakteriler 20
yaş dişinin çevresindeki diş etinin altına girerek enfeksiyona neden olur. Bunun sonucunda ağız
kokusu, ağrı, yüzde şişme ve ağız açıklığında azalma görülebilir. Enfeksiyon lenfler aracılığı ile
yanak ve boyun bölgesine yayılabilir.
Basınç ağrısı: 20 yaş dişinin komşu dişlere basınç yapmasından dolayı ağrı olabilir. Bazı
vakalarda bu basınçtan dolayı dişlerde aşınma olur.
Ortodonti: Pek çok genç hasta dişlerindeki çapraşıklıkları düzelttirmek için ortodontik tedavi
görmektedir. 20 yaş dişleri yer darlığı nedeniyle özellikle ön bölgede diş çapraşıklıklarının
artmasına neden olur.
Protez: Total protez kullanan hastalarda gömük 20 yaş dişleri, protezde uyumsuzluk, vuruk ve
kullanamama problemlerine neden olabilir.
Kist oluşumu: Gömük ya da yarı gömük 20 yaş dişinin çevresindeki yumuşak dokuda kist
oluşabilir. Bu kist ve dişin alınması, ileride oluşabilecek kemik ve komşu diş hasarını önleme
açısından büyük önem taşır. Nadiren de olsa kistin içinde tümör gelişebilir veya kistin aşırı
büyümesine bağlı olarak çenede spontane kırıklar meydana gelebilir.
Diş Taşı - Tartar Temizliği
Diş hekiminizin kalkülüs olarak adlandırdığı diş taşı yani tartar, tükürüğünüzdeki minerallerin ve
plakların bir ürünüdür. Taş, diş eti iltihabı ve periodontit gibi diş eti hastalıklarının başlıca nedenidir.
Taş, özellikle diş eti çizgisinin altında oluştuğunda en büyük sorunu yaratır. Taş, kireçli ve serttir;
temizlenmesi ise güçtür. Düzenli diş kontrollerinin bir bölümü dişlerinizin ve taşların temizlenmesini
içerir. Bu temizleme işlemi, özellikle diş eti çizgisinin altındaki taşlar için gratuar ve küret adı verilen
aletlerle dişi kazıyarak yapılır, işlem, rahatsız edicidir ve diş etlerinizi kanatır. Diğer bir yöntem ise,
taşlan temizlemeye yardımcı olan bir titreşim aleti kullanmaktır
Kanal tedavisi nedir ve nasıl uygulanır?
Kanal tedavisi pulpanın hasar gördüğü durumlarda uygulanan bir tedavi şeklidir. Önceki yıllarda hastalanmış yumuşak diş tabakasıyla karşılaşıldığında tek çözüm çekim iken, günümüzde bu dişleri tedavi etmek mümkündür.
Niçin kanal tedavisi yapılır?
Öncelikle şu bilinmelidir ki, doğal dişin yerini hiç bir yapay diş tutmaz. Dolayısıyla doğal dişlerimiz tedavi ederek son noktaya kadar korumalıyız. Dişlerimizden biri hastalandığında en bilinen koruma yöntemlerinden biri de kanal tedavisidir. Kanal tedavisi hasar görmüş dişlerin korunmasında yardımcıdır. Pulpa (sinir, kan, lenf damarlarını içeren dişin içindeki yumuşak tabaka), kendini tamir edemeyecek derecede hasar gördüğünde pulpa ölür. genellikle buna, kırık dişlerdeki veya derin çürüklerdeki bakteriler sebep olur. Bakteriler dişin özünde iltihaba yol açar. Hasar görmüş veya hastalanmış pulpa çıkarılmazsa diş ve çevresindeki dokular enfeksiyona maruz kalır ve sonunda dişinizi tamamen kaybedebilirsiniz.
Kanal tedavisi yapılmazsa ne olur?
Derin çürük ve çatlak dolayısıyla pulpanın kendini iyileştiremeyeceği durumlarda diş canlılığını kaybeder, enfeksiyon bütün dişe yayılabilir. Kanal tedavisi yapılmazsa enfeksiyon kök ucundaki dokulara kadar ulaşabilir. Dişi çevreleyen çene kemiği de iltihaplanarak aşınır. Meydana gelen bu boşlukta apse oluşur. Bu tabloya ağrı ve şişlik de eşlik eder ve diş kısa zamanda kaybedilir.
Kanal tedavisinin aşamaları:
1. Öncelikle ağrısız ve acısız bir tedavi olması için dişe anestezi yapılır.
2. Daha sonra çürük temizlenip, dişin özüne ulaşılınca hastalıklı ve yumuşak doku çıkarılır. Sinir ve doku artıkları temizlenir.
3. Kök ucuna kadar diş kanalına şekil verilir. Gerekirse bazı ilaçlar uygulanarak iyileşme hızlandırılabilir.
4. Seanslar arasında diş iyileşene kadar geçici dolgu maddeleriyle dişin üzeri kapatılır. İltihabın üremesinin durduğu anlaşıldıktan ve kök ucundan iltihap gelmesi sona erdikten sonra kanal içerisi özel bir dolgu maddesiyle, kök ucuna kadar doldurulur.
5. Bazı vakalarda bu seanslara hiç gerek olmayıp tek bir seansta da kanal tedavisini sağlıklı bir şekilde kanal tedavisini bitirmek mümkündür.
Kanal tedavisi uygulanmış bir dişin ömrü ne kadardır?
Eğer diş tekrar enfekte olmazsa ve çürümesini önleyici tedbirler alınırsa, ömür boyu bu dolgu kullanılabilir. Düzenli diş hekimi kontrollerinizde enfeksiyonun başlangıcını yakalayabilirsiniz. Ayrıca çok iyi bir ağız bakımı ile de dişin tekrar çürümesi önlenmelidir.
Protetik diş tedavisi (protez)
Protez Nedir?
Ağızda çeşitli nedenlerle estetik bozuklukların veya kaybedilmiş olan dişlerin yerine konan,
kişilerin estetik ve fonksiyonel olarak ihtiyaçlarını gideren tüm yapay oluşumlar protezdir. Genel
olarak diş kayıpları, diş eti hastalıklarının tedavi edilmemesi sonucunda oluşabilmektedir. Bunun
yanında bazı kazalar sonucunda da diş kayıpları meydana gelmektedir. Bu nedenle kaybedilen
dişlerin yerine, fonksiyonel ve estetik olarak sağlıklı dişlerle aynı görevi görecek protezler
yapılmalıdır.
Diş Protezi'nin Amacı Nedir?
Protezde, hastanın kaybolan fonksiyonları tekrar kazandırılmaya çalışılırken, aynı zamanda
bozulan konuşmasının da düzeltilmesi ve estetik görünümün de daha iyi olması
amaçlanmaktadır. Böylelikle büyük oranda kaybedilen ağız sağlığı düzeltilirken toplum içinde
eksik ya da harap olmuş dişlerle yaşamak zorunda kalan bireylerin psikolojik açıdan da
desteklenmesi sağlanır. Çünkü bu şekilde yaşamlarını ( bir süre de olsa ) sürdürmek zorunda
kalan bireyler, öncelikle gülmeyi unuturlar. Bu da fonksiyonel bozuklukların yanı sıra, insanlarda
kendine güven duygusunun zedelenmesine neden olur. Bu tip hastalara yapılan çeşitli protezlerle
insanların yaşam kalitesinin yükseltilmesi amaçlanır.
Protez Çeşitleri
1. Sabit Protezler (kron-köprü benzeri yapıştırmalı protezler)
2. Hareketli Protezler (total ya da bölümlü protezler)
3. İmplant üstü protezler (çeneye yerleştirilen vida ve protezler)
4. Tek kronlar (tek dişin kaplanması şeklinde)
5. Köprüler (eksik dişlerin yanındaki dişlerle birlikte kaplanması)
Protezlerin Temizliği.
Hareketli protezlerin temizlenmesi bir takım temizleme ajanları ile yapılmaktadır. Su içerisine
konan efervesan tablet vasıtasıyla protezler temizlenmektedir. Eğer protez temizleme ajanı
mevcut değilse diş fırçası ya da protez fırçası ile protez temizlenebilir. Bunun yanında bölümlü
hareketli protezler ağızdan çıkarılıp, ağızdaki mevcut dişler temizlendikten sonra protez
temizlenip yerine takılabilir. Ancak total protezlerde hastanın dişleri çıkarıp ağzını çalkalaması
kafidir.
Protezinizin olması, ağız hijyeni ve bakımınıza daha az dikkat edeceğiniz anlamına gelmez.
Aksine diş hekiminize düzenli olarak gitmeniz protezlerinizin ömrünü artıracak ve ağız sağlığınızı
koruyacaktır.
Niçin protezlerinizi günlük olarak temizlemelisiniz?
Aşağıdaki problemlere sebep olabilecek, plak, yiyecek artığı, ve tartar oluşumunu engellemek için
günlük temizlik önemlidir:
1. Görünüm ve estetik problemler.
2. Ağız kokusu.
3. Protez altındaki dokunun tahriş olması (iritasyonu).
4. Ağızda enfeksiyon.
Protezlerimi nasıl temiz tutabilirim?
Yemeklerden sonra, protezinizi suda yıkayarak yiyecek artıklarını uzaklaştırın. Belli öğünlerden
sonra, özellikle yatmadan önce, düzenli olarak protezinizi fırçalamalısınız. Bu işlem plak ve leke
oluşumunu önler. Fırçalama işleminde su ve çeşitli diş macunları veya protez bakım ürünleri
kullanılır. Aşındırıcı tozlar kullanılmamalıdır. Yoksa protezin yüzeyi çizilir ve bu yüzeylerde artıklar
toplanmaya ve renklenmeye başlar.
Özel protez fırçaları veya normal diş fırçaları da kullanılabilir. Protezin tüm yüzeylerini
temizlemeye özen göstermelisiniz. Zaman zaman protezinizi, özel protez sıvılarında
bekletebilirsiniz. Kimyasal maddeye maruz kalan protezinizi yıkadıktan sonra kullanmanız
gerekir. Protezi temiz tutmanın en etkin yolu, günlük fırçalama ile birlikte haftada bir kaç kez de
kimyasal sıvılarda bekletmektir.
Protezin içine işlemiş lekeler ve tartarlar ancak bir dişhekimi tarafından ultrasonik araçlarla
temizlenebilir.
Genel Anestezi / Sedasyon Altında Diş Tedavisi
Genel anesteziyle diş çekimi nasıl yapılıyor? Genel anesteziyle diş çekilmeden önce hasta tamamen uyutularak anestezi cihazına bağlanır. Bu esnada hasta derin uykuda olduğu için herhangi bir şekilde acı ya da ağrı hissetmez. Burundan veya ağızdan solunum tüpü takılarak dişi çekilecek hasta solunum cihazına bağlanır.